HOME | NIEUWS | EREGALERIJ | PORTAL 4A | PORTAL 5A | PORTAL 6A | LINKS | CONTACT

laatste update: 12 augustus 2013

Filosofie op school

Eindexamenvak bovenbouw Athenaeum
Filosofie is een vak dat je kunt kiezen in de bovenbouw van het VWO in de vrije ruimte van je profiel. Zoals hieronder wordt uitgelegd is het niet specifiek voor een bepaalde profielrichting.

Een vak dat geen vak is
Strikt genomen is nadenken over de vraag: 'bestaat Sinterklaas?' al filosofie. Maar ook belangrijker vragen:

• hoe bouw je een rechtvaardige samenleving?
• wat betekent het om mens te zijn in vergelijking met andere levende wezens?
• hoe moet je handelen in ingewikkelde situaties rond leven en dood?
• bestaat er zoiets als waarheid?
• hoe bepaal je de betrouwbaarheid van wetenschappelijke kennis?
• onder welke voorwaarden zou je kunnen zeggen dat computers kunnen denken?
• wat is de waarde van kunst?

worden binnen het vak filosofie behandeld.

Je merkt het al: filosofie is een vak zonder 'eigen' onderwerp (zie ook Wat is filosofie?). Bij de talen, bij 'zaakvakken' als aardrijkskunde en geschiedenis en bij de exacte vakken is wel ongeveer duidelijk wat er wel en niet bij hoort. Dat is bij filosofie anders, omdat je daar intellectuele vaardigheden leert die je overal toe kunt passen. Dat geldt dus voor een CM of EM profiel net zo goed als voor NT of NG profiel.

De lol van het denken
Als er één ding is wat ik als docent belangrijk vind om over te dragen is het wel dit: de lol van het denken. Dingen weten, leren hoe je iets te weten komt, dat is allemaal goed en wel (en ook hartstikke leuk en belangrijk!), maar in het vak filosofie doen we nog een stapje verder en proberen we na te denken over wat het betekent om iets te weten, of denken te weten, denken te zeggen, denken te (moeten) doen, of zelfs denken te denken. En dan wordt het allemaal pas echt spannend!

Algemeen vormend
Het is ook een algemeen vormend vak. Dat betekent dat - als het goed is - je er ook wijzer van wordt, in de zin van: zelfbewuster, kritischer en mondiger. Hoe filosofischer je bent ingesteld, hoe rijker je ervaringswereld. Maar daar moet je zelf ook aan werken, dat is niet iets wat je leert van je docent, of zelfs maar van iemand anders zou kunnen leren, zoals je van je docent aardrijkskunde kunt leren wat de hoofdstad van Ivoorkust is, en van je wiskundedocent hoe je de wortel van 1024 berekent.

Onderdelen van het programma
De onderdelen van het programma van de vierde tot en met de zesde klas vind je op de Portals van 4, 5 en 6A hiernaast. Het is een breed opgezette inleiding in de filosofie die zich uiteindelijk toespitst op het eindexamenthema (voor 2013-2014 is dat een onderwerp op het grensvlak van antropologie, ethiek en kennistheorie en wetenschapsfilosofie: De vrije wil).